Hưởng ứng “Ngày thế giới phòng, chống mua bán người” và “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người - 30/7”
Hưởng ứng “Ngày thế giới phòng, chống mua bán người” và “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người - 30/7”
Hỏi - đáp về Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024
Phòng, chống mua bán người là nhiệm vụ khó khăn, bên cạnh sự quyết liệt của các cơ quan, lực lượng chức năng, rất cần sự chung tay của toàn xã hội, mọi người dân nhằm nâng cao nhận thức pháp luật về phòng chống mua bán người.
Hỏi: Mua bán người là gì?
Đáp: Theo khoản 1, Điều 2 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 thì mua bán người là hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp, chuyển giao hoặc tiếp nhận người nhằm mục đích nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác, bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể người hoặc nhằm mục đích vô nhân đạo khác bằng cách dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác. Hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp, chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 18 tuổi nhằm mục đích nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác trừ trường hợp pháp luật có quy định khác, bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể người hoặc nhằm mục đích vô nhân đạo khác cũng được coi là mua bán người ngay cả khi không dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác.
Hỏi: Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân được hiểu thế nào?
Đáp: Theo khoản 7 và khoản 8, Điều 2 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024, nạn nhân là người bị xâm hại bởi hành vi quy định tại khoản 1 Điều này và được cơ quan có thẩm quyền xác nhận; còn người đang trong quá trình xác định là nạn nhân là người có dấu hiệu bị xâm hại bởi hành vi quy định tại khoản 1 Điều này và đang được cơ quan có thẩm quyền tiến hành xác minh.
Hỏi: Người dân đến đâu để trình báo việc mua bán người?
Đáp: Theo khoản 1, Điều 24 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 thì người nào có căn cứ cho rằng mình là nạn nhân hoặc người đại diện hợp pháp có căn cứ cho rằng người được họ đại diện là nạn nhân thì đến Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan Công an, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển hoặc cơ quan, tổ chức nơi gần nhất trình báo về việc bị mua bán.
Hỏi: Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân có quyền và nghĩa vụ thế nào?
Đáp: Theo khoản 1, Điều 6 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 thì nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân có quyền sau đây: (1) Đề nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền áp dụng các biện pháp bảo vệ mình, người thân thích của mình theo quy định của Luật này khi bị xâm hại, bị đe dọa xâm hại hoặc có nguy cơ bị xâm hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác có liên quan đến phòng, chống mua bán người; (2) Được thông tin về quyền, lợi ích hợp pháp của mình và các biện pháp phòng ngừa mua bán người; (3) Được hưởng chế độ hỗ trợ theo quy định của Luật này hoặc từ chối nhận hỗ trợ; (4) Được bảo vệ bí mật thông tin, dữ liệu về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, nơi cư trú, nơi làm việc và thông tin khác theo quy định của pháp luật; (5) Được cơ quan, người có thẩm quyền cấp giấy tờ, tài liệu xác nhận nạn nhân; (6) Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật; (7) Được từ chối áp dụng biện pháp bảo vệ; (8) Quyền khác theo quy định của pháp luật có liên quan.
Theo khoản 2, Điều 6 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024, nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân có nghĩa vụ sau đây: (1) Chấp hành đầy đủ yêu cầu của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong quá trình áp dụng các biện pháp bảo vệ, hỗ trợ; (2) Cung cấp thông tin liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống mua bán người cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền; (3) Thực hiện yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền trong phát hiện, điều tra, xử lý vụ việc mua bán người; (4) Nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật có liên quan.
Hỏi: Những hành vi nào bị pháp luật nghiêm cấm?
Đáp: Theo Điều 3, Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024, nghiêm cấm những hành vi sau:
(1) Mua bán người theo quy định tại khoản 1, Điều 2 của Luật này;
(2) Thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai;
(3) Cưỡng bức, môi giới hoặc xúi giục người khác thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này;
(4) Đe dọa, trả thù nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, người thân thích của họ, người làm chứng, người tố giác, báo tin, tố cáo, khai báo hoặc người ngăn chặn hành vi quy định tại Điều này;
(5) Dung túng, bao che, tiếp tay, cản trở, can thiệp, không xử lý hoặc xử lý không đúng quy định của pháp luật đối với hành vi mua bán người;
(6) Lợi dụng hoạt động phòng, chống mua bán người để trục lợi, thực hiện hành vi trái pháp luật;
(7) Cản trở việc giải cứu, tiếp nhận, xác minh, xác định, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân;
(8) Cản trở việc phát hiện, tố giác, báo tin, tố cáo, khai báo, xử lý hành vi quy định tại Điều này;
(9) Xúc phạm, kỳ thị, phân biệt đối xử đối với nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân;
(10) Tiết lộ thông tin về nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân khi chưa có sự đồng ý của họ hoặc người đại diện hợp pháp của họ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
(11) Giả mạo là nạn nhân;
(12) Hành vi khác vi phạm quy định của Luật này.
Hỏi: Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân có quyền sau đây:
Đáp: Theo khoản 1, Điều 6 Luật Phòng, chống mua bán người, nạn nhân có quyền sau:
a) Đề nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền áp dụng các biện pháp bảo vệ mình, người thân thích của mình theo quy định của Luật này khi bị xâm hại, bị đe dọa xâm hại hoặc có nguy cơ bị xâm hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác có liên quan đến phòng, chống mua bán người;
b) Được thông tin về quyền, lợi ích hợp pháp của mình và các biện pháp phòng ngừa mua bán người;
c) Được hưởng chế độ hỗ trợ theo quy định của Luật này hoặc từ chối nhận hỗ trợ;
d) Được bảo vệ bí mật thông tin, dữ liệu về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, nơi cư trú, nơi làm việc và thông tin khác theo quy định của pháp luật;
đ) Được cơ quan, người có thẩm quyền cấp giấy tờ, tài liệu xác nhận nạn nhân;
e) Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;
g) Được từ chối áp dụng biện pháp bảo vệ;
h) Quyền khác theo quy định của pháp luật có liên quan.
Hỏi: Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân có nghĩa vụ gì?
Đáp: Theo khoản 2, Điều 6 Luật Phòng, chống mua bán người, nạn nhân có nghĩa vụ sau:
a) Chấp hành đầy đủ yêu cầu của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong quá trình áp dụng các biện pháp bảo vệ, hỗ trợ;
b) Cung cấp thông tin liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống mua bán người cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền;
c) Thực hiện yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền trong phát hiện, điều tra, xử lý vụ việc mua bán người;
d) Nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật có liên quan.
Hỏi: Chế độ hỗ trợ đối với nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân gồm những gì?
Đáp: Căn cứ Điều 37 Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024:
- Nạn nhân là công dân Việt Nam, người không quốc tịch thường trú ở Việt Nam được hưởng chế độ hỗ trợ sau đây: (a) Hỗ trợ nhu cầu thiết yếu; (b) Hỗ trợ y tế; (c) Hỗ trợ phiên dịch; (d) Hỗ trợ pháp luật; (đ) Trợ giúp pháp lý; (e) Hỗ trợ chi phí đi lại; (g) Hỗ trợ tâm lý; (h) Hỗ trợ học văn hóa; (i) Hỗ trợ học nghề, tư vấn, tạo điều kiện để có việc làm; (k) Trợ cấp khó khăn ban đầu, hỗ trợ vay vốn.
- Người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân là công dân Việt Nam, người không quốc tịch thường trú ở Việt Nam được hưởng chế độ hỗ trợ quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm h khoản 1 Điều này.
- Người đang trong quá trình xác định là nạn nhân là công dân Việt Nam và người dưới 18 tuổi đi cùng đang ở nước ngoài được hưởng chế độ hỗ trợ quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm d khoản 1 Điều này. Người đang trong quá trình xác định là nạn nhân là công dân Việt Nam, người không quốc tịch thường trú ở Việt Nam và người dưới 18 tuổi đi cùng ở trong nước được hưởng chế độ hỗ trợ sau: nhu cầu thiết yếu; Hỗ trợ y tế; phiên dịch; Hỗ trợ pháp luật; Trợ giúp pháp lý; chi phí đi lại; Hỗ trợ tâm lý.
- Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân là người nước ngoài bị mua bán tại Việt Nam thì tùy từng trường hợp được hưởng chế độ hỗ trợ: nhu cầu thiết yếu; Hỗ trợ y tế; phiên dịch; Hỗ trợ pháp luật; Trợ giúp pháp lý; Hỗ trợ tâm lý.
Hỏi: Thông tin, tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống mua bán người gồm những nội dung cơ bản gì?
Đáp: Theo khoản 2, điều 7 Luật Phòng, chống mua bán người, nội dung thông tin, tuyên truyền, giáo dục bao gồm:
a) Chính sách, pháp luật về phòng, chống mua bán người và pháp luật có liên quan;
b) Mục đích, thủ đoạn, hành vi mua bán người và các hành vi bị nghiêm cấm khác theo quy định của Luật này;
c) Kỹ năng ứng xử trong trường hợp có nghi ngờ về việc mua bán người;
d) Biện pháp, kinh nghiệm phòng, chống mua bán người;
đ) Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, gia đình, cá nhân trong phòng, chống mua bán người;
e) Chống xúc phạm, kỳ thị, phân biệt đối xử đối với nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân;
g) Các biện pháp bảo vệ và chính sách hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân; kết quả xử lý vụ việc mua bán người theo quy định của pháp luật;
h) Các nội dung khác có liên quan đến phòng, chống mua bán người.
Hỏi: Người chuẩn bị tham gia vào quan hệ về lao động, việc làm, hôn nhân, nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài hoặc các dịch vụ khác dễ bị lợi dụng để mua bán người được cơ quan, tổ chức sẽ được tư vấn những nội dung gì?
Đáp: Theo điều 8 Luật Phòng, chống mua bán người, nhóm những người trên sẽ được tư vấn những nội dung sau:
Kiến thức pháp luật về phòng, chống mua bán người;
Hướng nghiệp, việc làm, di cư an toàn; thông tin về mục đích, thủ đoạn, hành vi mua bán người, kỹ năng xử lý trong trường hợp là nạn nhân bị mua bán và hướng dẫn kỹ năng ứng xử trong trường hợp có nghi ngờ về việc mua bán người;
Thông tin về quyền, nghĩa vụ của nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân và hướng dẫn cách thức thực hiện quyền, nghĩa vụ đó.
Hỏi: Trách nhiệm của gia đình tham gia phòng ngừa mua bán người?
Đáp: Theo điều 15 Luật Phòng, chống mua bán người quy định trách nhiệm của gia đình như sau:
1. Giáo dục, nhắc nhở thành viên trong gia đình thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống mua bán người; cung cấp thông tin cho thành viên trong gia đình về mục đích, thủ đoạn, hành vi mua bán người và các biện pháp phòng, chống mua bán người.
2. Phối hợp với cơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ quan, tổ chức trong phòng, chống mua bán người.
3. Chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân là thành viên của gia đình để họ hòa nhập cuộc sống gia đình và cộng đồng.
4. Động viên, hỗ trợ và tạo điều kiện cho nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân là thành viên của gia đình hợp tác với cơ quan có thẩm quyền trong phòng, chống mua bán người.
Hỏi: Trách nhiệm của cơ quan báo chí, thông tấn tham gia phòng ngừa mua bán người được quy định như thế nào?
Đáp: Theo điều 18 Luật Phòng, chống mua bán người quy định trách nhiệm của cơ quan báo chí, thông tấn như sau:
1. Thông tin, tuyên truyền, phổ biến kịp thời, chính xác chính sách, pháp luật về phòng, chống mua bán người; phản ánh trung thực về tình hình mua bán người và công tác phòng, chống mua bán người; nêu gương điển hình tiên tiến, mô hình phòng, chống mua bán người có hiệu quả.
2. Giữ bí mật thông tin về nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, người dưới 18 tuổi đi cùng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hỏi: Trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia phòng ngừa mua bán người như thế nào?
Đáp: Theo điều 19 Luật Phòng, chống mua bán người quy định trách nhiệm của Mặt trận trận Tổ quốc Việt Nam như sau:
1. Giám sát, phản biện xã hội trong xây dựng, thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống mua bán người theo quy định của pháp luật.
2. Tuyên truyền, vận động Nhân dân, thành viên, hội viên chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người và quy định khác của pháp luật có liên quan; vận động Nhân dân, thành viên, hội viên tích cực phát hiện, tố giác, báo tin, tố cáo, ngăn chặn hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật này; tham gia xây dựng mạng lưới tuyên truyền viên về phòng, chống mua bán người ở cơ sở.
3. Kiến nghị biện pháp cần thiết với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thực hiện pháp luật về phòng, chống mua bán người và quy định khác của pháp luật có liên quan; tham gia phòng, chống mua bán người, chăm sóc, hỗ trợ, bảo vệ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
4. Tư vấn, tham gia tư vấn về phòng ngừa mua bán người theo quy định tại Điều 8 của Luật này.
5. Tham gia dạy nghề, tạo việc làm và hoạt động hỗ trợ khác giúp nạn nhân hòa nhập cộng đồng.
6. Phối hợp phòng, chống mua bán người theo quy định của Luật này.
Đức Tuấn