UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI THÔNG QUA HAI NGHỊ QUYẾT QUAN TRỌNG VỀ CÔNG TÁC BẦU CỬ
UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI THÔNG QUA HAI NGHỊ QUYẾT QUAN TRỌNG VỀ CÔNG TÁC BẦU CỬ
Chiều 16/10, tại Phiên họp thứ 50, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xem xét và thông qua hai Nghị quyết quan trọng liên quan đến công tác bầu cử, chuẩn bị cho đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2026–2031.
Hai nghị quyết gồm:
Nghị quyết hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp;
Nghị quyết quy định số lượng Phó Chủ tịch HĐND, Phó Trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và việc bố trí đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.
Đảm bảo tỷ lệ nữ ứng cử ít nhất 35%, người ngoài Đảng không dưới 10%
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo nghị quyết hướng dẫn cơ cấu ứng cử bảo đảm ít nhất 35% người ứng cử là nữ, phấn đấu tỷ lệ trúng cử đạt khoảng 30% tổng số đại biểu HĐND ở từng cấp. Người ngoài Đảng phấn đấu không dưới 10% danh sách ứng cử chính thức, trong khi đại biểu trẻ (dưới 42 tuổi) phấn đấu đạt tối thiểu 15%.
Ngoài ra, đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2021–2026 tái cử dự kiến chiếm ít nhất 30% danh sách giới thiệu, nhằm kế thừa kinh nghiệm và bảo đảm tính ổn định trong hoạt động của cơ quan dân cử.
Linh hoạt trong quy định số lượng cấp phó, bảo đảm hiệu quả thực thi
Theo dự thảo Nghị quyết về tổ chức HĐND các cấp, mỗi Ban của HĐND cấp xã được tính bình quân 2 Phó Trưởng ban, song UBTVQH cho phép Thường trực HĐND cấp tỉnh linh hoạt quyết định cụ thể theo điều kiện thực tế, miễn không vượt khung quy định chung.
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải trình bày nhấn mạnh: các dự thảo nghị quyết đã bám sát chủ trương, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và phù hợp với Luật Bầu cử cũng như mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, việc xác định số lượng đại biểu được bầu sẽ dựa trên dữ liệu dân số quốc gia tính đến ngày 31/8/2025, bảo đảm thống nhất, khách quan và minh bạch.
Chủ tịch Quốc hội: “Lựa chọn người ứng cử phải bảo đảm đại diện, hiệu lực và chất lượng”
Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc ban hành hai nghị quyết này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là bước chuẩn bị sớm và bài bản cho công tác bầu cử sắp tới.
Chủ tịch Quốc hội yêu cầu việc xác định cơ cấu, thành phần, số lượng người ứng cử phải bám sát các quy định của Đảng, đồng thời phù hợp với thực tiễn địa phương. Việc lựa chọn ứng cử viên cần “bảo đảm tính đại diện, tính hiệu lực và chất lượng thực chất”, coi trọng năng lực, lĩnh vực chuyên môn, khả năng kết nối với hoạt động chính quyền địa phương.
Ông cũng lưu ý cần có sự cân đối hợp lý giữa đại biểu chuyên trách và kiêm nhiệm, tránh hình thức, đồng thời xây dựng tiêu chí, cơ chế làm việc cụ thể để phát huy hiệu quả của đại biểu chuyên trách.
Đẩy mạnh chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo trong công tác nhân sự bầu cử
Đáng chú ý, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong khâu lựa chọn, sàng lọc và đánh giá năng lực ứng cử viên, xây dựng bộ tiêu chí năng lực cụ thể, khách quan. Đồng thời, khuyến khích đào tạo, bồi dưỡng ứng viên trẻ, ngoài Đảng để mở rộng nguồn cán bộ chất lượng cao cho HĐND các cấp.
Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu quá trình chuẩn bị bầu cử phải bảo đảm tính công khai, minh bạch, dân chủ; đồng thời lưu ý các địa phương cần có lộ trình ổn định trong việc sắp xếp đơn vị hành chính, nhất là khu vực vùng sâu, vùng xa, địa bàn đặc thù.
100% thành viên UBTVQH tán thành thông qua
Kết thúc phiên họp, 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết tán thành thông qua hai nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các địa phương chủ động triển khai sớm công tác chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026–2031, bảo đảm chặt chẽ, dân chủ, đúng luật và hiệu quả.
Báo chí ghi nhận, hai nghị quyết lần này không chỉ hoàn thiện khung pháp lý về bầu cử mà còn thể hiện quyết tâm của Quốc hội trong đổi mới chất lượng đại biểu, nâng cao hiệu lực hoạt động HĐND các cấp, hướng tới chính quyền tinh gọn, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ.
